ચેકમેટ

શતરંજની રમતની બિછાવી જાળ,

શ્વેતરંગી અને શ્યામરંગી ચોસઠ ખાનાઓની માયાજાળ;

લશ્કર એટલે હાથી, ઘોડા, ઊંટ ને પાયદળ,

તો વજીર એ રાજા નું મનોબળ.

દરેકની ચાલ છે અલગ અલગ,

વજીરની ચાલ સૌની મિલી ભગત;

હાથીની ચાલ સીધી, તો ઊંટની છે ત્રાંસી,

પાયદળ ચાલે બે ડગલાં ને ઘોડાની ચાલ અઢી;

વજીર ફરે ચોતરફ, રાજાની છે મર્યાદા,

ચારે દિશામાં એક એક ડગલું એ એની આવરદા.

સૌ છોડી જાય જ્યારે સાથ,

રાજા લડે ત્યારે એકલે હાથ;

ઘેરાઈ જાય રાજા જ્યારે ચોતરફથી,

થઈ જાય ત્યારે એ ચેકમેટ.

આવી જ દશા છે જિંદગીની;

પોતાના જ્યારે છોડે સાથ,

ત્યારે માનવીની જિંદગીની બાજી,

થઇ જાય શતરંજના રાજાની જેમ ચેકમેટ.