ଆତ୍ମାଫୁଲ

ସମୟ କ୍ରମରେ ଆସେ ଏ ଶରୀରେ   

    କୌମାର ଯୌବନ ଜରା

ଆତ୍ମାଫୁଲ ସବୁ   ଛୁଇଁ ଚାଲିଯାଏ

    ନୂଆ ଘଟେ ନିଏ ଆଶ୍ରା ॥

ସୁଖ ଦୁଃଖ ଆସେ ଯାଏ ଏ ଜୀବନେ

    ଶୀତ, ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁ ପରି

ସହି ଶିଖିଥିଲେ   ଦହେନି ଶରୀର

    ସବୁ ଲାଗେ ଏକାପରି ॥

ଶସ୍ତ୍ର ଦ୍ୱାରା ଛିନ୍ନ     ହୁଏନାହିଁ ଆତ୍ମା

     ଦହି ପାରେନା ଅନଳ

ବାୟୁ ଦ୍ୱାରା ଶୁଷ୍କ    ହୁଏନାହିଁ ଏହା

    ଭିଜାଇ ପାରେନା ଜଳ ॥

ଅଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଦାହ୍ୟ ଅକ୍ଳେଦ୍ୟ ଅଶୋଷ୍ୟ

     ସର୍ବତ୍ର ହିଁ ବିଦ୍ୟମାନ

ଅଚଳ ଓ ସ୍ଥିର    ନିତ୍ୟ ଏହି ଆତ୍ମା

    ଅଟଇ ଯେ ସନାତନ ॥

ଅବ୍ୟକ୍ତ ଅଚିନ୍ତ୍ୟ     ବିକାର ରହିତ

     ଅଟେ ଏହି ଆତ୍ମା ଜାଣ

ଜାଣି ଏହି କଥା     କରନାହିଁ ଚିନ୍ତା

     ନାହିଁ ଶୋକର କାରଣ ॥

ଯଦି ଭାବୁଅଛ      ନିତି ଏହି ଆତ୍ମା      

      ଜନମୁଛି ମରୁଅଛି

ତାହେଲେ ବି ମନେ  ଶୋକ କରିବାର

    କଥା ଆଉ ନାହିଁ କିଛି ॥

ଜନମିଛି ଯିଏ       ମରିବା ନିଶ୍ଚିତ

     ମରିଛି ଯେ ଜନ୍ମ ହେବ

ଅନିର୍ବାର୍ଯ୍ୟ ଯାହା   ମନେ ଭାବି ତାହା

     କିମ୍ପାଇଁ ଦୁଃଖ କରିବ ॥

ବିଷୟ ଚିନ୍ତନ   କରେ ଯେଉଁ ଜନ

    ବିଷୟେ ଆସେ ଆସକ୍ତି

ବିଷୟଙ୍କ ପ୍ରତି    ଆସିଲେ ଆସକ୍ତି

     କାମନା ହୁଏ ଉତ୍ପତ୍ତି ॥

କାମନାରୁ କ୍ରୋଧ  କ୍ରୋଧରୁ ସମ୍ମୋହ

     ସମ୍ମୋହୁ ସ୍ମୃତି ବିଭ୍ରମ

ସ୍ମୃତି ହେଲେ ହ୍ରାସ  ବୁଦ୍ଧି ହୁଏ ନାଶ

    ତତ୍ପରେ ମରଣ ଧାମ 

ଯେ ଅନ୍ତଃକରଣ କରି ସ୍ୱ ଅଧୀନ

   ଇନ୍ଦ୍ରିୟଙ୍କୁ କରେ ବଶ

ବିଷୟରେ ବିଚରଣ କରି ମଧ୍ୟ

   ଲଭଇ ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷ ॥

ସ୍ୱ ଅନ୍ତଃକରଣ ହୁଅନ୍ତେ ପ୍ରସନ୍ନ

   ଦୁଃଖ ତା ହୁଏ ବିନାଶ

ସର୍ବ ବୁଦ୍ଧି ଆସି ପରମାତ୍ମା ଠାରେ

   ହୋଇଥାଏ ସନ୍ନିବେଶ ॥

ଯାହା ପ୍ରାଣୀକୁଳ    ପାଇଁ ରାତ୍ରକାଳ

    ସେକାଳେ ଜାଗ୍ରତ ମୁନି

ଯେଉଁ କାଳେ ପ୍ରାଣୀ  ଜାଗ୍ରତ ରହନ୍ତି

    ମୁନିଙ୍କ ପାଇଁ ଯାମିନୀ ॥

ସର୍ବଗୁଣ ପୁର୍ଣ୍ଣ      ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସମ୍ପନ

    ଯେପରି ସାଗର ନୀର

ହୁଏନି ଅସ୍ଥିର    ନାନା ନଦୀ ନୀର

    ପ୍ରବେଶିଲେ ବାରମ୍ବାର ॥

ସେହିପରି କାମ     ପୁରୁଷ-ନିଷ୍କାମ

    ମନେ ନଆଣି ବିକାର

ତା ମଧ୍ୟେ ପ୍ରବେଶ କରେ ସେ ପୁରୁଷ

     ମନ ହୁଏନି ଅସ୍ଥିର ॥

ଅନ୍ନରୁ ସଂଭୁତ  ଏ ପ୍ରାଣୀଜଗତ

    ବୃଷ୍ଟିରୁ ସଂଭୁତ ଅନ୍ନ

ଜଜ୍ଞକର୍ମୁ ଜାତ  ହୁଏ ବୃଷ୍ଟିପାତ

   ବେଦରୁ ଜଜ୍ଞ ଉତ୍ପନ ॥

ବେଦ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ସ୍ୱୟଂ ପରମାତ୍ମା

    ଅବିନାଶୀ ସର୍ବଗତ

ଏଣୁ ଏହା ସିଦ୍ଧ  ପରମାତ୍ମା ସଦା

   ବେଦରେ ହିଁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ॥

ପ୍ରତି ଇନ୍ଦ୍ରିୟର  ବିଷୟରେ ଲୁଚି 

   ରହିଅଛି ରାଗ ଦ୍ୱେଷ

ଏହି ଦୁଇଟିର  ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହେବା

   ଉଚିତ ନୁହେଁ ମନୁଷ୍ୟ ॥

ଏହି ଦୁଇ ତାର କଲ୍ୟାଣ ମାର୍ଗରେ

   ସୃଷ୍ଟି କରିଥାନ୍ତି ବିଘ୍ନ

ଏହି ଦୁଇ ତାର  ଶତ୍ରୁମାନଙ୍କରେ

   ଅଟନ୍ତି ଶତ୍ରୁ ମହାନ ॥

ଭଲ ଆଚରଣ   ସହିତ ପାଳନ

   ହେଉଥିବା ନିଜ ଧର୍ମ

ପରଧର୍ମ ଠାରୁ   ଗୁଣରେ ରହିତ

  ହେଲେ ବି ଶ୍ରେୟ ସ୍ୱଧର୍ମ ॥

ସ୍ୱଧର୍ମେ ମରଣ ବରଂ ଶ୍ରେୟ ଜାଣ

   ଅଟେ କଲ୍ୟାଣକାରକ

ପରଧର୍ମ ଆଚରଣ କଲେ ଜାଣ

   ଅତ୍ୟଧିକ ଭୟାନକ ॥

ମୋହବଶ ହୋଇ ନଷ୍ଟହେବା ପାଇଁ

    ଯେପରି ପତଙ୍ଗଗଣ

ପ୍ରଜ୍ୱଳିତ ଅଗ୍ନି   ମଧ୍ୟେ ପ୍ରବେଶନ୍ତି

    ଅତି ବେଗେ ପ୍ରତିକ୍ଷଣ ॥

ସେହିପରି ଲୋକେ ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ

   ଅତ୍ୟନ୍ତ ବେଗରେ ଧାଇଁ

ପଶୁଛନ୍ତି ତବ   ମୁଖ ମାନଙ୍କରେ

    ନିଜର ବିନାଶ ପାଇଁ ॥

ତୁମ୍ଭେ ଆଦିଦେବ    ପୁରାଣ ପୁରୁଷ

      ବିଶ୍ୱର ପରମାଶ୍ରୟ

ସାରା ବିଶ୍ୱେ ବ୍ୟାପ୍ତ ତୁମ୍ଭେ ପରଂ ଧାମ

   ତୁମ୍ଭେ ଜ୍ଞାତା ତୁମ୍ଭେ ଜ୍ଞେୟ ॥

ତୁମ୍ଭେ ବାୟୁ , ଯମ , ବରୁଣ , ଶଶାଙ୍କ

    ଅଗ୍ନି ,ବ୍ରହ୍ମା, ବ୍ରହ୍ମାପିତା

ସହସ୍ର ସହସ୍ର      ବାର ନମସ୍କାର

    ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ହେ ପରଂ ପିତା ॥

ଆହେ ବିଶ୍ୱେଶ୍ୱର ଦେଖେ ମୁଁ ତୁମ୍ଭର

     ବହୁ ଭୁଜ ବହୁ ବକ୍ତ୍ର

ତୁମ୍ଭ ବିଶ୍ୱରୂପ   ସର୍ବ ଦିଗେ ବ୍ୟାପ୍ତ

   ଦେଖେ ମୁଁ ଅନେକ ନେତ୍ର ॥

ରୂପ ସେ ଅନନ୍ତ   ଆଦି, ମଧ୍ୟ, ଅନ୍ତ

     କଳିବା କାହାର ସାଧ୍ୟ

ତୁମ୍ଭେ ହିଁ ତ ଜାଣ ଆହେ ନାରାୟଣ

     ତୁମ୍ଭ ରୂପାୟଣ ଭେଦ ॥